مقیاس تشخیصی ناتوانیهای یادگیری ابزاری استاندارد و بومیشده است که با هدف شناسایی، غربالگری و ارزیابی میزان و نوع ناتوانیهای یادگیری در دانشآموزان ایرانی طراحی شده است. این آزمون بهصورت پرسشنامهای تنظیم شده و توسط والدین، معلمان یا متخصصان حوزه آموزش و روانشناسی تکمیل میشود. تمرکز اصلی این مقیاس بر سنجش ابعاد مختلف مهارتهای پایه یادگیری است تا بتواند بهطور دقیق نقاط ضعف، نیازهای آموزشی و زمینههای اختلال را مشخص کند. هدف از طراحی این ابزار، تشخیص ناتوانیهای یادگیری در حوزههای گوناگون شناختی، ادراکی، زبانی و تحصیلی، غربالگری اولیه دانشآموزان، برنامهریزی مداخلات فردی و پایش روند پیشرفت آموزشی است.
این مقیاس برای دانشآموزان دوره ابتدایی و متوسطه (هم دختر و هم پسر) طراحی شده و تمرکز آن بر کودکانی است که علیرغم داشتن هوش طبیعی یا نزدیک به طبیعی، در مهارتهای پایه تحصیلی دچار ضعف و نارسایی هستند. پرسشنامه شامل ۸۷ سؤال است که بر اساس مشاهدات رفتاری، عملکرد تحصیلی و مهارتهای پایه پاسخ داده میشود. این سؤالات ده بُعد اصلی از فرایند یادگیری را پوشش میدهند که شامل ادراک فضایی، سازماندهی، مهارتهای اجتماعی و هیجانی، مهارتهای حرکتی ظریف و درشت، مهارتهای توجهی، مهارتهای زبانی، خواندن، نوشتن، انشانویسی و ریاضیات است. هر سؤال در مقیاس چهار درجهای لیکرت از «همیشه» تا «هرگز» نمرهگذاری میشود و جمع نمرات هر بُعد تصویری از وضعیت عملکرد دانشآموز در آن حوزه ارائه میدهد. همچنین، مجموع نمرات کل پرسشنامه میزان کلی ناتوانیهای یادگیری فرد را نشان میدهد.
مقیاس تشخیصی ناتوانیهای یادگیری بر اساس نظریههای شناختی و مدلهای چندبُعدی یادگیری طراحی شده و علاوه بر مهارتهای تحصیلی متداول مانند خواندن، نوشتن و ریاضی، به ارزیابی مهارتهای ادراکی، زبانی، توجهی، سازماندهی و اجتماعی-هیجانی نیز میپردازد. این ویژگی باعث میشود ابزار بتواند عوامل زمینهای مؤثر در بروز اختلال یادگیری را شناسایی کند و مسیرهای مداخلهای هدفمند را ارائه دهد. روایی صوری و محتوایی این مقیاس توسط اساتید و متخصصان حوزه روانشناسی و آموزش ویژه بررسی و تأیید شده است. در پژوهش انجامشده توسط رشیدی و همکاران (۱۴۰۰)، پایایی کل آزمون با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ۰٫۹۸ محاسبه شده است که نشاندهنده همسانی درونی بسیار بالا و ثبات مطلوب آن است. همچنین بررسیهای روایی محتوایی و ساختاری نشان دادهاند که سؤالات پرسشنامه بهخوبی ابعاد مختلف ناتوانیهای یادگیری را پوشش میدهند.
نظرات کاربران
عنوان
Diagnostic Scale of Learning Disabilities
دستهبندی
غربالگری سلامت و بهزیستی, ابزارهای سنجش, آسیب شناسی, کودک و نوجوان